Thursday, May 5, 2011

Puhpa N. Jubilee lei ta, hmo haw heih. Ahmawh cha awpa ta pangiasana vata thata pasana a tao


Siaha vaihpi liata khihsapa, Puhpa N. Jubilee, ko 55 cha zakhahnia Dt. 3th May 2011 khata a pahrana o tawhta pua ta, Auto Rickshaw liata kiah ta, chatanachata zala taihta o la adi leipa vata a chhohkha nata Siaha Vaihpi MTP sahlaozy ta tlua ei ta, Siaha liata vaih hropazy chhao tluakhei awpa ta pahnosapa a cha. Ano he zacho taihta Siaha khihchhoh nata achheipah lyurahpa la chhao tluapa cha ta, chahrasala hmo thei veih ei. Chahrasala, mydi awhkho ta hmopa a cha haw.
Ano he ko vaw sie hapa tawhta sapa liata chieh-leina hnei ta, Aizawl la taihta thohna vaw ngai hapa a cha. He tawh chhao ta Siaha Thohna o liata chhao ei hluhpi a vaw mohhoh ha ta. Tlahna la pangai lyma awpa ta hnabeiseihpa a cha nota, hnabeiseihpa hawhta a thlazi thei leipa ta. He vana heta apasana cha pasana nanopa, ahmawhzy cha awpa ta pangiasapa a vaw cha haw.
He hawhta ahmawh cha awpa ta pangiasana alai kawpa vata Gorkhali paw dyuthaipa chhao pangaipa cha ta, he dyuthaipa heta awhti hmapa ta pachao ta. Khih-liah tiloh nata chhohkha reina liata Puhpa N. Jubilee liata akiapa he ahmawh tlai cha ta, chyhsa pano- chano nata chapaw chapa hawhta a reih. Cha hawhna chata Puhpa Jubilee cha he dyuthaipa thohna hmapa ta mohhoh nga haipa a cha hra.
He hawhta ahmawh hawhta pachana vana heta tao dah tyhpa hawhta ahmawh ta a phuah thei nawpa ta Puhpa Jubilee cha a pheipi cha chaichie ta thata chakiepa cha ta, a byh liata chaorie ta rie ei ta, a ka liata chhao thata dypa a cha. Reina dah liata ahmawh ta chyhsa a kiapazy he a kiatuhpa (sietuhpa) ta kiana chhapa hnei ta, cha hawhta a kiana chhapa nata a kiatuhpa pahno awpa ta a pasa thei chaipa hawhta taopa ta hiahhri tyhpa a cha. Cha hawhta a vaw pasa tu ha nata, ahmawh ta a moh nata a khopazy reih ta, cha tawhta a puasai tyh tahpa a cha. Chavata, Puhpa Jubilee chhao thata pasa pataosapa vaw cha ta, chahrasala a phuah thei mah vei tahpa a cha.
Puhpa Jubilee heta he hawhta o a puasaina chhapa chhao he ahmawh cha awpa ta pangiasapa cha ta, pasa ama pataosa tu hapa vata thlahchha awpa ta Siaha khih khotho la arapa a cha, tahpa ta a reih. Ano chareituhpazy hiahhrina achhy ta, “A pasa tu ha. Ei thi dah dei awpa a chapa ta ei pahno. Pasa na pataosa ei ta, chatanachata ei moh na hiahhri ei ta, ei moh dopa reih na ta, chahrasala ‘cha vei, na moh dopa reih tyh’ na tah ha ei. Ei pheipi ama chakiepa pasa via rili, ei byhpi ama riepa pasa viapa ta na rie ei ta, cha hawhta ei na tao ei. A pasa tu hapa vata cha na ta, ei ao chhao pua pha thei vei. Chatanachata, bah sai awpa a chhuah pyly leipa ei ta. Ei na tao dah a pasa hmeiseih,” tahpa ta a reih.
He hawhta ama tao tawhta chhao (ahmawh) ta a phuah leipa vata a chalihsai chy ei ta, zala tao pazao heih awpa ta ama disaipa a cha. Za hawhta zala ama vy awpa a ngiaroh tuna vata achhei chy awpa ta o puasaipa cha ta, cha nota a paloh liata thlahchha awpa khona a vaw ypa vata Auto Rickshaw liata kiahpa ta Meisatlah mahthi la pangai ta. AB Foxall Remand Home kiapah la pangai ta. Chahrasala a thachha kawpa vata lathloh tawhta a cho nota a hluah ta, a hluahna chhana su liata thyu thei khao leipa ta, cha su liata thlah a chha pathao pa haw tahpa ta a reih.
“Ei thi nata hro awpa lachhah rai pacha va na. A hmiatua chai ta, Abeipa hnohta ei hrona hla haw na ta. Kheihta ei chapa chhao rai, Abeipa ryhraona hawhta ei pacha. Chhohkha pacha hra va na, Abeipa ku liata ato zydua ei soh khai haw. Anodeikuala, chhohkha eima dyhryh thei leina deikua, Abeipa hnohta adyhryhna a vaw y thei nawpa ta thlah ei chha,” a tah. He hawhta thlahchha na ta, ei tha a chha tu hapa vata ei ao chhao pua thei khao leipa na ta, chatanachata kheihta ma ei y tahpa chhao a pahno thai khao va na,” a tah.
Zako tawhta va thata vaw sua ta, he vasuapa vana heta ano a tlua penawhzy cha a chalihsai ha chy ei ta. Vasuapa ta aphypa vata thata ano cha chakua ta, a theina zydua papuapa ta awh ta. Cha hawhta a awh nota Meisatlah tawhta a ao cha thei ei ta, ama za dy haw.
He hawhta nopo kawpa ta chhohkhazy tlua ei ta, atlahpa ta ama hmo pakhua lilaw heih theipa vata aly kaw sai ei ta, anodeikuala ahmawh siepa (kiapa) hawhta ama pachapa deikua pei ama tah kaw sai.
Ahmawh nata a raihria he Siaha nata a chheipah liata rei awpa hluh kaw ta, chyhsa hluhpi ta Siaha he chi to pho ypakhyna su a chapa vata chyhsapa pha leipa nata pathaih leipazy chhao thata za ngia ei ta, atahma he he hawhta chyhsa pathaih leipa hluhpi Siaha liata ypa hawhta pangiasapa a cha. Tlaikaopenawh (Mizo) ta ahmawh he ‘Khawhring’ tah ei ta, chahrasala ahmawh nata a raihria he chyhsa hluhpi ta zo veih ei. Chanota, Hindu zy hry liata ahmawh raihria he rei awpa hluh kaw ta, ahao kaw ei ta, ama chi kaw. Ahmawh cha awpa ta, ama pangiasapazy cha chyhsazy ta ama mo khoh leipa a cha. Thokhazy cha aru lata ama thisao tyhpa a cha.
A pei kaw. Ahmawh raihriapa he achana dopa pahno pasia awpa ru kaw ta, a chaleipa ta ahmawh cha awpa ta pangiasapa he hmo pei kawpa tlokhei thei ta, ahmawh ta akia awpa ta pangiasapa chhao peina a tlokhei thei. Dyuthaipa eima tahpazy chhao he ama zydua ta nga khai thai awpa cha hra veih ei. Pahno pasia leipa a pathaisa kawpa he pei a tlokhei tyh. Chavata, eima sohsi kaw awpa abyuh. Krizyhpa chha cha pi ta, he hawhta ahripa raihria eima rah liata kha a ypa he a pei kaw. Chyhsa pua leipa, chyhsa pathaih leipa chapazy he khitlah chata pei tlokhei tyhpa a cha. Ngiapatuhpa eima chana hawhta he zydua tawhna heta “pathaih” a chhuah ei suh u.