Thursday, February 17, 2011

CYMA ta Mara UT eima hmo awpa chi pathao

By A.Zawngia

           Mawrah Thatihbu Vanglaini.org online (Dt.17th. 02.2011, Thursday) thatih thiehpa vaw moh na ta, CYMA ta ama ko phuahpa biepipa pahyna thatih phuahluahna Vanapa Hall liata ama hneina reih na ta, a nano ei tah kaw. Ama biepipa cha, “Khawtlang Nun Siam That” tahpa a cha nota, ama President Lalchungnunga ta biereina hnei ta, India rah liata Autonomous District Council zy Direct Finance thatih la vaw kiah ta, “Mizoram map hian bun hun a la nei ang tih a hlauhawm a ni” tahpa ta a reih.

            He CYMA President biereipa he aki chocha kawpa ta pahno thei leipa na ta, pachah padypa ta ama ko phuahpa biepipa nata apazaona a ypa ta ala vei. Alana liata cha, ano paloh liata atahma nota rei ngahaipa “Direct Finance” pachatuna vata reih papuapa a chapa ta ala. Direct Finance he Mawrah liata Autonomous District Council (ADC) sathohpazy chata ngalah cha leipa ta, India rah chhoh zydua chata ‘tao theipa cha sala’ tahpa ta rei ngahaipa tlao a cha.


           Eima rah nopawzy tah ei sihla, a viapahchaipa ta Congress Party zy ta Direct Finance he Election Campaign liata ama reina tawhta vaw rei kaw ba ta, ama tloh khia cha Central sawkha hnohta hia awpa ta zawpi hnohta bie ama taihpa kha cha ta. Election vaw tlo ta, sawkhana tao thei tlai ei ta, chavata ama bietaipa alaichadaina a cha. Atanoh cha a hlaotloh awpa vaw lyu ta, reina vaw ypa a cha. A hlaotloh nata tloh lei awpa rei chhielie theipa cha leipa ta, anodeikuala hlaotloh awpa hawhta pacha ei sihla.

           He chochah liata Central sawkha pachadah liata cha, India rah liata chi chyhnawhpazy he disaopa ta ama y lei nawpa nata eima chi nata phozy, reih nata phohryhpa pabohsapa eima cha thei nawpa ta ryureina nata biehnei chyhpa, a eihhrahpa ta maniah pie ta. Cha ryureina cha rei ngahaipa ADC a cha. Chahrasala, State sawkha vaona nata biehneina ry liata sopa cha ta, chavata hmahsiena nata chi nata pho pabohsana kyh hmahlana chhao State yzie liata a pahnieh kawpa a cha. He liata rairuna laichaipa cha Finance he State ryh lia zakha lia zakha ypa a chapa vata biehneina eihhrahpa piepa a cha tarawpa ta khodah hawhta hmahsiena rai a hria thei leipa a cha.

       Ko hluhpi State sawkhana ry liata y ta, cha rairuna vata chhao a cha thlyu ualua aw tly, atahma Central nahkhaoh a tlo ha ba. Central sawkha ta atahma cha ‘kheihta tao awpa ma a cha aw’ tahpa pachapa ta hmah ama la pathao ngahaipa a chapa ta alyu.

       He Direct Finance kyh liana heta Union Territory (UT) thatih reina y tla leipa ta, Chi nata pho chyhnawh viapazy, hmahsiena eima pangai via thei nawpa lathloh sakha a chapa ta alyu. Cha hawhta reina a y leino ta, CYMA  ta ama bie nata azao-khi lei kawpa reih papua ei ta, Mawrah liata chi chyhnawh viapa keimo Mara, Lai nata Chakma zy chata phana awpa lachhah rai rai cha pha tah leipa ei ta, a chi ta ama chipa heta ama paloh phaozie ala pasia kaw.

       Zako viala (1999 or 2000?) khata MADC, LADC nata CADC liata CEM nata nopaw thokhazy ta Lytai (Lawngtlai) liata a hmopakhypa ta, Lai-Mara-Chakma chata UT hiah awpa ta bie ama pathlu nona kha Aizawl liata ei yno cha ta, kha no chhao kha CYMA zy cha ama pachadah cha lei kaw ta, MZP pahruapa ta Joint Meeting zy ama pahrua nga kawpa a cha. Chahrasala, Political Party sakha Propaganda nata Manifesto tla a chapa vata nata MDF zy chhao Maraland UT Policy ama siekhei nga kaw hra tahpa ama pahnopa vata a chalih ei ta, a ziza vaw diah theipa a cha.

         He tawhna heta CYMA paloh phaozie cha ala pasia kaw. Eima pha nawpa tlyma, hmahsie via nawpa tlyma, chi nata pho pabohsa via nawpa a cha khia cha khatino hmahta pha tah awpa lyu veih ei. Marasawzy nata Lai sawzy ta eima chi nata pho he pabohsa tlai ei si, eima tah khia cha “UT Policy” tlyma, “Non-Mizo Movement” tlyma tao awpa vaw byuh aw ta. Cha tita cha chi nata pho buana he a lei thei leipa ta a tlo aw. Achhapa cha Mizo-zy paloh cha Mizonization cha ta, cha liata a pyh khoh leipa cha ama chariah hawhta hmo aw ei ta, amo adyuhpa maih cha mob-rule hmah awpa tla ama cha.

          Atanoh Direct Finance reina ypa lia hmahta he hawhta ama paloh phaozie a cha khia cha, myla hanoh eima chi nata pho pabohsana kyh liata hmah lana dah awpa chhao eima thai kaw awpa nata eima chado kaw awpa abyuhpa ta ala. Political party cha leipa- MSO tlyma, MTP tlyma, Maraland UT Demand Committee zy paduapa ta Movement taopa a cha chhochhi khiatala, atahma nota dyhryh kawpa ta eima ypa hawh cha tiarah aw vei. Chavata khati daihti liata tlyma cha ‘chi nata pho pabohsana’ nata ‘thapasana’ vata buana eima kaw chatoh thlyu awpa cha alyu.

No comments: